Przewłaszczenie na zabezpieczenie a zastaw rejestrowy – różnice

Przewłaszczenie na zabezpieczenie znajduje zastosowanie jako jedna z form zabezpieczenia wierzytelności. Największym autem przewłaszczenia jest tzw. umowa użyczenia, czyli możliwość użytkowania zabezpieczonego składnika majątku. Jeśli przeczytasz poniższy artykuł dowiesz się kiedy stosuje się przewłaszczenie i czym różni się od zastawu rejestrowego.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie – charakterystyka

Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest jedną z form zabezpieczenia kredytu lub pożyczki. Dłużnik w ramach umowy przenosi na wierzyciela prawa do własności nieruchomości lub ruchomości – np. samochodu. W momencie gdy zadłużony spłaci zaciągnięte zobowiązanie, ponownie staje się jedynym właścicielem zabezpieczonej części majątku. Natomiast w przypadku braku spłaty, prawa własnościowe przejmuje wierzyciel. Przedmiotem przewłaszczenia mogą być również papiery wartościowe.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie nie ma jasnego uregulowania w polskim prawie. Wyjątek stanowi art. 101 ustawy Prawo Bankowe. Przepis zezwala na powyższą formę zabezpieczenia długu, w oparciu przeniesienia własności przedmiotów ruchomych lub papierów wartościowych.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie – jak powinna wyglądać umowa

W tzw. obrocie prawnym przewłaszczenie na zabezpieczenie, podobnie jak wekslu in blanco funkcjonuje w ramach swobody umów. Umowa przewłaszczenia zalicza się do tzw. umów nienazwalnych. Może zostać ona zawarta w dowolnej formie. Wyjątek stanowi przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości. Wówczas umowa jest sporządzona w formie aktu notarialnego.  

Polskie uwarunkowania normatywne zezwalają na ustną umowę przewłaszczenia. Jednak należy mieć na uwadze, że wierzyciel w takiej sytuacji może mieć utrudnioną drogę do przejęcia zastawianego przedmiotu. Co więcej w przypadku pożyczki pod przewłaszczenie samochodu, mogą wystąpić problemy podczas przenoszenia praw współwłasności w wydziale komunikacji.

Istnieją dwa podstawowe typy umów przewłaszczenia na zabezpieczenie, które są zawarte pod warunkiem:

• zawieszającym – ma zastosowanie w sytuacji gdy dłużnik nie zaspokoi żądań wierzyciela. W momencie upłynięcia terminu płatności pożyczkodawca staje się właścicielem zabezpieczonego przedmiotu  
• rozwiązującym – występuje wówczas gdy dłużnik wywiąże się z obowiązku spłacenia wierzytelności. W momencie uregulowania ostatniej raty kredytu lub pożyczki, przewłaszczający (zadłużony) ponownie staje się właścicielem zabezpieczonej ruchomości.  

Wzór umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie

^{Źródło: https://www.druki-formularze.pl/files/fillup/5/4568875/1.png https://www.druki-formularze.pl/files/fillup/5/4568875/1.png}

Jak ustanowić przewłaszczenie na zabezpieczenie samochodu?

Najważniejszym dokumentem, niezbędnym do dokonania przewłaszczenia na zabezpieczenie samochodu jest umowa pożyczki. Dokument musi być podpisany zarówno przez pożyczkodawcę jak i właściciela pojazdu. W przypadku gdy auto ma więcej, niż jednego właściciela, wówczas umowa musi być syngowana przez wszystkie osoby, które mają prawo do współwłasności. Warto zauważyć, że większość instytucji pozabankowych, które stosują przewłaszczenie na zabezpieczenie wymaga, aby samochód posiadał tylko jednego właściciela.

Jedyna urzędowa formalność, do której jest zobowiązany pożyczkobiorca (czyt. właściciel pojazdu) jest wpisanie do dowodu rejestracyjnego firmy pożyczkowej, jako współwłaściciela zabezpieczonej ruchomości. W tym celu, należy udać się osobiście do urzędu komunikacji i przedstawić umowę pożyczki. Wszystkie niezbędne czynności zostają załatwione od ręki.

Zastaw rejestrowy – największą wadą formalności

Zastaw rejestrowy jest jedną z form zabezpieczenie wierzytelności. Należy mieć na uwadze, że wymaga znacznie więcej formalności, od przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Oprócz podpisania umowy zastawniczej, należy dodatkowo dokonać wpisu do sądowego rejestru zastawów. W związku z tym, strony umowy zastawniczej muszą złożyć do odpowiedniego sądu wniosek (RZ-1) i wnieść opłatę w wysokości 200 zł.

Umowa zastawnicza powinna zawierać: datę podpisania, imię, nazwisko (lub nazwę), adres zarówno dłużnika jak i wierzyciela. Co więcej, w dokumencie należy określić przedmiot zastawu jak i wysokość zabezpieczonej pożyczki. W umowie musi znaleźć się także zapis na temat górnej kwoty zabezpieczenia. Dzięki temu, wierzyciel zabezpiecza odsetki, koszty postępowań itd.

Podobnie jak w przewłaszczeniu na zabezpieczenie, umowa zastawu rejestrowego wygasa wraz uregulowaniem wierzytelności. Jednak należy mieć świadomość, że „termin ważności” zastawu rejestrowego wynosi 10 lat. W przypadku pożyczki, gdzie czas na spłatę  zobowiązania przekracza powyższy okres, wówczas należy złożyć do rejestru zastawów odpis umowy zastawniczej. Wydłużony okres nie może przekraczać 10 lat.

Zastaw ogólny – najmniej opłacalna forma zabezpieczenia samochodu

Zastaw ogólny stosowany jest najczęściej przez lombardy. Forma zabezpieczenia jest dla zadłużonego niekomfortowa, ponieważ ma zakaz użytkowania zastawionej nieruchomości przez cały okres spłacania pożyczki. Warto również zauważyć, że sam zastawnik (wierzyciel) nie ma prawa do używania zabezpieczonego przedmiotu.

Przedmiotem zastawu mogą być jedynie rzeczy ruchome i prawa zbywalne (np. papiery wartościowe). Najczęściej zastaw ogólny jest stosowany jako zabezpieczenie pożyczki lub wierzytelności niepieniężnej. Warto wiedzieć, że zastaw zabezpiecza również roszczenia o odsetki.

Niezbędnym elementem zastawu ogólnego jest umowa. Dokument powinien być sporządzony w formie pisemnej. Co więcej do sfinalizowania całej procedury, dłużnik musi oddać zastawiony przedmiot zastawnikowi.    

Czy zabezpieczenia podlegają dodatkowemu opodatkowaniu?

Zgodnie z prawem podatkowym, podpisanie umowy o  przewłaszczenie na zabezpieczenie jak i zastawu (rejestrowego i ogólnego) nie podlega opodatkowaniu podatkiem PCC i VAT.

Ważne – obowiązek podatkowy występuje wówczas, gdy żądania wierzyciela nie zostaną zaspokojone. W tej sytuacji pożyczkodawca przejmuje pełne prawa własności i jest zobowiązany do opłacenia podatku VAT (podstawa prawna art. 19 ust. 1 ustawy o VAT). Co więcej, w sytuacji przejęcia zastawionego majątku, powstaje przychód, a co za tym idzie wierzyciel jest zobowiązany do uiszczenia podatku PIT lub CIT.  Dłużnik w każdej z omawianych sytuacji nie musi płacić podatku.